Maatregelen grauwe gans

Is afschot van grauwe ganzen toegestaan?

Ja, afschot van grauwe ganzen is onder voorwaarden toegestaan.

Het aantal ganzen is periodiek en in grote delen van Fryslân bijzonder hoog. Om die reden wordt er doorlopend gewerkt aan ganzenbeleid dat werkbaar is voor alle belanghebbenden. Het huidige ganzenbeleid van Provincie Fryslân is verwoord in de beleidsnotitie ‘Gans in Balans’ en in de uitvoeringsnotitie ‘De Fryske Guozzenaanpak’. Het huidige ganzenbeheer gebeurt volgens het Faunabeheerplan Winterganzen Fryslân 2023 en de ontheffing Overzomerende grauwe gans 2018-2023. Het Faunabeheerplan Winterganzen Fryslân 2023 is door Provincie Fryslân met 24 maanden verlengd tot 1 januari 2026. Als alternatief voor de ontheffing zijn er tot 1 oktober 2024 twee omgevingsvergunningen voor nestbehandeling en afschot van overzomerende grauwe gans verleend. Samen met de ontheffing ‘Afschot koppelvormende grauwe ganzen 2020-2024’ maken de twee omgevingsvergunningen deel uit van meerdere mogelijke beheeractiviteiten, met als uiteindelijke doel de aantallen overzomerende (stand)ganzen van de soort grauwe gans te verminderen, en hiermee schade aan (landbouw)gewassen te beperken. 

Provinciale vrijstelling winterganzen

Voor de grauwe gans geldt een provinciale vrijstelling. Het doel van deze provinciale vrijstelling is het verminderen van schade door grauwe ganzen, al dan niet met behulp van ondersteunend afschot, naar foerageergebieden te verjagen. Provincie Fryslân stelt jaarlijks een maximaal aantal grauwe ganzen vast dat met ondersteunend afschot onder vrijstelling geschoten mag worden. Voor de periode van 1 november 2023 tot 1 april 2024 bedraagt dit aantal 12.000 grauwe ganzen. FBE Fryslân houdt het gerealiseerde afschot ten opzichte van het quotum wekelijks bij, om tijdig te kunnen ingrijpen wanneer het maximale afschotaantal overschreden dreigt te worden. Lees hier wat de actuele stand is.

Voorwaarden provinciale vrijstelling winterganzen*

• De grondgebruiker dient een melding te (laten) doen van geconstateerde of verwachte schade.
• Er is geen machtiging nodig.
• Ondersteunend afschot mag plaatsvinden van een halfuur voor zonsopkomst tot 12.00 uur ’s middags.
• Bij ondersteunend afschot dient de jager of uitvoerder minimaal 2x per week een bejaagactie uit te voeren, zodat de grondgebruiker in aanmerking komt voor een tegemoetkoming.
• De provinciale vrijstelling geldt buiten foerageergebieden op percelen met kwetsbare gewassen, op percelen waar na 1 augustus volledig nieuw gras ingezaaid is van minder dan 1 hectare en op percelen die beteeld zijn met overjarig of doorgezaaid gras in het gehele werkgebied van FBE Fryslân.
• Het gebruik van lokganzen en een lokfluit is toegestaan.
• De bejaagactie en het afschot dienen binnen 14 dagen geregistreerd te worden in het FRS. Zijn er tijdens de bejaagactie geen ganzen aanwezig, dan dient de actie geregistreerd te worden als: ‘bejaagd met afschot 0’.
• Als er lange tijd geen grauwe ganzen aanwezig zijn, vervalt de verplichting voor de jager/uitvoerder om 2x per week te bejagen, mits de aanwezigheid van ganzen door de grondgebruiker bijgehouden is op het daarvoor bestemde formulier.
• Als er na enige tijd opnieuw structureel grauwe ganzen aanwezig zijn op het perceel/de percelen van de grondgebruiker, dient de jager of uitvoerder wederom bejaagacties (ondersteunend afschot) uit te voeren.

Afschot is niet toegestaan:

• binnen foerageergebieden, in soortspecifieke foerageergebieden en in de nabijheid daarvan als daarin aanwezige trekganzen worden verstoord;
• binnen 150 m afstand van belangrijke slaapplaatsen.

Omgevingsvergunning nestbehandeling grauwe gans 2024

Provincie Fryslân heeft per 1 maart 2024 een omgevingsvergunning afgegeven voor het behandelen van nesten van grauwe ganzen in Fryslân (kenmerk 02203014). De omgevingsvergunning geldt voor de periode van 2 maart tot 1 oktober 2024.  

Voorwaarden omgevingsvergunning nestbehandeling grauwe gans 2024

• De vergunning is verleend aan FBE Fryslân. FBE Fryslân verstrekt machtigingen voor legselbeperkende activiteiten buiten natuurgebieden aan WBE’s en binnen natuurgebieden/Natura 2000-gebieden aan terreinbeheerders. Gemachtigde uitvoerders mogen taken overdragen aan personeel of vrijwilligers die onder supervisie van de gemachtigde uitvoerder werken.
• De vergunning mag pas door de gemachtigde uitvoerder gebruikt worden als de grondgebruiker van de percelen waarop nestbehandeling plaatsvindt een schriftelijke machtiging heeft afgegeven. 
• De gemachtigde uitvoerder dient er 100% zeker van te zijn dat het te behandelen legsel van de grauwe gans is. 
• Bij nestbehandeling moeten er minimaal 2 eieren in het nest worden achtergelaten. Alle eieren moeten wel worden behandeld. 
• Toegestane behandelingen zijn: het rapen van eieren, het behandelen van eieren door ze lek te prikken, te oliën (met plantaardige olie) of te schudden. 
• Lees in de omgevingsvergunning welke bescheiden een jager/uitvoerder tijdens de handelingen verplicht bij zich moet hebben. 

Omgevingsvergunning afschot overzomerende grauwe gans 2024

Provincie Fryslân heeft per 5 april een omgevingsvergunning verstrekt voor afschot van overzomerende grauwe ganzen in de provincie Fryslân (kenmerk: 02205036). De omgevingsvergunning geldt voor de periode van 1 april t/m 1 oktober 2024.

Voorschriften omgevingsvergunning afschot overzomerende grauwe ganzen in Friesland

• De vergunning is verleend aan FBE Fryslân. FBE Fryslân verstrekt voor de uitvoering van deze vergunning machtigingen aan de feitelijke gebruikers (jagers en uitvoerders).
• De vergunning mag pas door de gemachtigde uitvoerder gebruikt worden als de grondgebruiker van de percelen waarop afschot plaatsvindt een schriftelijke machtiging heeft afgegeven. 
• De vergunning mag gebruikt worden van een uur voor zonsopkomst tot een uur na zonsondergang. Hierbij geldt dat afschot pas mag plaatsvinden als overnachtende ganzen van hun slaapplaatsen vertrokken zijn naar de rust- en foerageergebieden. 
• Het geweer mag uitsluitend buiten de bebouwingscontour jacht (voorheen bebouwde kom) en buiten de onmiddellijk aan die bebouwingscontour grenzende terreinen worden gebruikt.
• In of nabij de binnen provincie Fryslân vastgestelde soortspecifieke ganzenfoerageergebieden mag van 1 april tot 1 juni geen afschot plaatsvinden. Te allen tijde dient vooraf overleg te hebben plaatsgevonden met het agrarisch collectief dat actief is in dat gebied.
• Er gelden aanvullende voorwaarden voor afschot rondom Natura 2000-gebieden, binnen Natuurnetwerk Nederland en binnen een weidevogelkans- of -kerngebied. Voor de inhoud van deze aanvullende voorwaarden verwijzen wij naar de omgevingsvergunning.
• De uitvoerder dient er zeker van te zijn dat er geen andere ganzen dan grauwe ganzen geschoten worden.
• Grauwe ganzen hebben een sterke partnerverbinding. Vanuit het oogpunt van dierenwelzijn dienen beide partners van een koppel gedood te worden. 
• De hond van de jager/uitvoerder dient aangelijnd te zijn, behalve tijdens het apporteren. 
• Het gebruik van kunstmatige lokmiddelen is tijdens de looptijd van de vergunning toegestaan. 
• Een overzicht van de bescheiden die de jager/uitvoerder tijdens de handelingen verplicht bij zich moet hebben, is beschreven in de omgevingsvergunning. 

Er is onduidelijkheid ontstaan over de voorwaarden voor het plegen van afschot op grauwe gans onder de omgevingsvergunning Afschot overzomerende grauwe gans 2024. FBE Fryslân overlegt met verschillende partijen om tot een passende oplossing te komen. Tot nader bericht adviseren wij verjaagacties op grauwe gans te registreren als ‘verjaagactie met afschot 0’. Lees hier meer over in dit nieuwsbericht. 

Ontheffing koppelvormende ganzen

Om de grote hoeveelheden schadeveroorzakende ganzen in de provincie Friesland te reduceren, heeft Provincie Fryslân een ontheffing afgegeven. De ontheffing beschrijft de voorwaarden waaronder afschot van koppelvormende grauwe ganzen in Fryslân toegestaan is.

Voorwaarden ontheffing koppelvormende ganzen*

• Ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen, flora en fauna mogen koppelvormende grauwe ganzen alléén in de maand februari tussen zonsopkomst en zonsondergang bejaagd worden.
• Ganzen hebben een sterke partnerverbinding. Uit het oogpunt van dierenwelzijn dienen beide partners van het koppel gedood te worden.
• De ontheffing geldt vooralsnog t/m februari 2024.
• Het ontheffingsgebied betreft het gehele werkgebied van FBE Fryslân, maar er dient voldoende afstand gehouden te worden tot foeragerende winterganzen.
• Bij het bejagen van grauwe ganzen mogen honden (geen lange honden) ingezet worden.
• De ontheffing is verleend aan FBE Fryslân. FBE Fryslân verleent machtigingen aan uitvoerders (terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties, WBE’s of jagers) om de ontheffing te mogen gebruiken. De machtigingen zijn maximaal 1 jaar geldig.
• De bejaagactie en het afschot van grauwe ganzen dienen door de jager of uitvoerder geregistreerd te worden in het FRS-systeem.
• Als afschot onder regie van een terreinbeherende natuurbeschermingsorganisatie of WBE plaatsvindt, dient de gemachtigde jager of uitvoerder dit te kunnen aantonen aan een daartoe bevoegde toezichthoudende ambtenaar. Tevens dient de gemachtigde jager of uitvoerder een geldige jachtakte en een grondgebruikersverklaring te kunnen tonen als de terreinbeherende natuurbeschermingsorganisatie of de WBE hier niet over beschikt.
• Als afschot niet onder regie van een terreinbeherende natuurbeschermingsorganisatie of WBE plaatsvindt, is de gemachtigde jager of uitvoerder verplicht een afschrift van de ontheffing, een afschrift van de schriftelijke machtiging aan de WBE, een afschrift van de door de WBE verleende toestemming aan de jager, een schriftelijke toestemming van de grondgebruiker en een geldige jachtakte bij zich te hebben. Deze documenten dienen op eerste verzoek van een daartoe bevoegde toezichthoudende ambtenaar ter inzage te worden gegeven. Afschriften mogen zowel digitaal als op papier getoond worden.
• De gemachtigde jager of uitvoerder dient het gebruik van de ontheffing per mail te melden bij de FUMO, de voor de provincie Fryslân toezichthoudende instantie voor de Wnb. 

De volgende gegevens dienen per mail doorgegeven te worden:

• namens welke terreinbeherende natuurbeschermingsorganisatie, wildbeheereenheid of andere feitelijke ontheffingsgebruiker (jager) de ontheffing wordt gebruikt;
• een topografische kaart waarop de bestrijdingslocatie ingetekend is;
• afhankelijk van de tijd tot de daadwerkelijke bestrijdingsactie dienen de volgende mailadressen gebruikt te worden:
  • 72 uur voor de bestrijdingsactie: wbv@fumo.nl
  • 24 uur voor de bestrijdingsactie: wnb@fryslan.frl

* De originele documenten in onze bibliotheek (faunabeheerplannen, vrijstellingen, ontheffingen en omgevingsvergunningen) zijn te allen tijde leidend ten opzichte van de informatie op deze pagina en dienen voorafgaand aan het gebruik ervan geraadpleegd te worden.